Programlama Dili: İstenilen hesapları yapmak, elde edilen veriyi saklamak ve girdi/çıktı aygıtlarına veri gönderme/alma gibi işlemleri yapmak için kullanılan dildir.
Genel Sınıflandırma;
Uygulama Alanına Göre Sınıflandırma;
Programlama Dillerinin Seviyeleri
Konuştuğumuz dile yakınsa "yüksek seviyeli", makine diline yakınsa "düşük seviyeli" olarak sınıflandırılır.Makine dili, geliştirilen ilk programlama dilidir, öğrenilmeleri çok zordur. Bu dilde yazılan tüm komutlar 0 ve 1 lerden oluşur. Belirli bir işlemci/makine için yazılan kod, farklı yapıdaki başka bir makinede çalışmaz, tamamen yeniden yazılması gerekir. Örneğin 1011101100010001 farklı yapıdaki işlemcilerde farklı işlemleri yapar. Bu yüzden makine dili donanıma bağlıdır. Makine dili biraz daha kolay okunabilmesi için 16'lık sayı sistemi ile yazılır fakat derlenme sonrası kod ikilik sisteme çevrilir. İşlemci ikilik tabandaki kodu okur ve uygular.
a)Makine dili örneği
Bu program ekrana "Hello world" yazısını yazar.
1011101100010001 0000000110111001 0000110100000000 1011010000001110
1000101000000111 0100001111001101 0001000011100010 1111100111001101
0010000001001000 0110010101101100 0110110001101111 0010110000100000
0101011101101111 0111001001101100 0110010000100001
Bu program ekrana "Hello world" yazısını yazar.
BB 11 01 B9 0D 00 B4 0E 8A 07 43 CD 10 E2 F9 CD 20 48 65 6C 6C 6F 2C 20 57 6F 72 6C 64 21
b) Assembly
İkinci kuşak dillerdir. Bu dillerde komutlar sembollerle ifade edilir, makine koduna çok yakındırlar. Yüksek seviyeli dillerin yaygın kullanımına karşın, halen hızın ve verimin önemli olduğu noktalarda yazılan çoğu programda assembly dili kullanılmaktadır.
format mz
org 100h
mov ah,09
mov dx,yazi
int 21h
mov ah,00
int 16h
int 20h
yazi db "merhaba dunya$"
2. Orta Seviyeli Diller
Orta seviye ve üstündeki dillerde yazılan programlar donanımdan bağımsız çalışırlar.Yani yazılan programlar farklı makinelerdede kullanılabilirler. Oldukça esnek olan bu diller hem üst hem alt seviye programlama yapabilirler. Yüksek seviye dillerine göre kullanımı daha zordur fakat programcıya daha özgür bir program geliştirme imkanı sunarlar. Örneğin: C ,C++, C# , Java ,ADA...
C programlama dili örneği
Bu program ekrana "merhaba, dünya" yazısını yazar.
#include <stdio.h>
int Yaz()
{
printf("merhaba, dünya");
return 0;
}
3. Yüksek Seviyeli Diller
Yüksek seviyeli dilde, Assembly dili veya makine dilindeki birçok satır tek bir komutla gösterilir. Böylece program daha kısa bir sürede yazılır. Bu dillerin komutları İngilizce bir kelimenin tamamından alındığından öğrenmek kolaydır. Örneğin: Pascal ,Basic ,Fortran...
Pascal programlama dili örneği
Bu program ekrana "merhaba, dünya" yazısını yazar.
program merhaba(output);
begin
WriteLn('merhaba, dünya');
end.
4. Çok Yüksek Seviyeli Diller
Bu programlama dilleri programlama hakimeyitini azaltırlar, bunun yanında en hızlı ve en etkili programlama dilleri bu kategoridedir. Çok yüksek seviye programlama dillerini kullanmak ve öğrenmek kolaydır fakat bu tip diller ile yapabilecekleriniz kısıtlıdır. Örneğin: VisualBasic, VB.NET, Acces , Foxpro
Visual basic programlama dili örneği
Bu program ekrana "merhaba, dünya" yazısını yazar.
Private Sub Button1_Clicked() Handles Button1.Click
MsgBox("Merhaba, Dünya!")
End Sub
5. Yapay Zekaya Yönelik Diller
Beşinci nesil programlama dilleridir. Yapay zeka programlama dillerinin çalışma mantığı diğer dillere göre farklıdır. Diğer dillerde bir problemin çözülmesi için gerekenler adım adım yazılır ve programa nasıl yapacağı öğretilirdi.Kısacası bir algoritma oluşturulur ve program buna göre yazılırdı. Yapay zekada ise koşulları ve kısıtlamaları programa verdiğinizde, çözümü programın kendisi bulur. Açıkça kodlamanın yerine bildirimsel yöntemle çalışır. Örneğin: Prolog, OPS5 ve Mercury